Aquarium opstarten / Aquarium Waterwaardes / PH waarde aquarium

PH in je aquarium (zuurtegraad)

LEer deze blog wat de PH waarde in je aquarium betekent en hoe deze te beinvloeden

In deze blog schrijf ik over de PH waarde (zuurtegraad) van het aquariumwater. In de aquariumhobby zal de zuurtegraad zeker regelmatig voorbijkomen het is namelijk belangrijk om te weten hoe zuur je water is zodat je, je vissen en aquariumplanten de beste leefomgeving kan bieden. Deze blog benaderen we vanuit een aquariumplanten oogpunt. Dit betekent niet dat we compleet voorbij gaan aan de behoefte van levende dieren. Sterker nog, levende dieren moeten altijd leidend zijn in het nastreven van bepaalde waterwaarden. We beschrijven echter vooral de PH waarde in relatie tot aquariumplantengroei. Voor vissen en andere aquariumdieren geldt dat een goede speciaalzaak altijd de waardes vermeld waar in een aquariumdier gehouden dient te worden. Vraag dit na of zoek het op voordat je een aankoop doet.

Wat betekent PH nou eigenlijk?

De pH-waarde is een maat voor de zuurtegraad of alkaliteit van water. Een pH-waarde van 7 is neutraal, terwijl een lagere pH-waarde aangeeft dat het water zuur is en een hogere pH-waarde aangeeft dat het water alkalisch is.

Het leidingwater in Nederland heeft veelal een PH tussen de 7 en 8,5 wat dus neutraal tot aan iets alkalisch is. Osmosewater heeft altijd een PH van 7 (neutraal).

Wanneer je een zuur aan het water toevoegt zal de PH waarde dus dalen. Wanneer je een stof toedient die alkalischer is dan de huidige PH waarde zal deze stijgen. Voor wat betreft beplante aquaria wordt er eigenlijk nooit PH verhoogd. De meeste planten prefereren namelijk iets zuurdere waardes. Dit heeft ook te maken met ons leidingwater danwel osmosewater wat veelal al een prima PH waarde startwaarde heeft. De PH waarde staat ook in relatie met de KH (hardheid van het water). Verder voegen wij in een beplant aquarium vaak CO2 (koolstofdioxide) toe wat de PH zal doen dalen. Lees vooral verder hoe deze twee zaken precies werken.

relatie PH (Zuurtegraad) en KH (Carbonaathardheid)

KH staat voor carbonaathardheid en is een maat voor de hoeveelheid bicarbonaten en carbonaten in water. KH is gerelateerd aan de pH-waarde, omdat bicarbonaten en carbonaten fungeren als buffer tegen veranderingen in pH. Zuren zullen een reactie aangaan met de aanwezige Carbonaten zodat de PH minder beinvloed wordt. Hoe hoger de KH-waarde (Hoe harder het water), hoe meer bicarbonaten en carbonaten er in het water aanwezig zijn en hoe beter het water bestand is tegen pH-veranderingen. Hoe zachter (lagere KH) het water hoe makkelijker de PH waarde kan fluctueren/beinvloed worden. Is het slecht wanneer een PH waarde fluctueert? Nee, niet wanneer het binnen de perken blijft het komt in de natuur namelijk ook voor. Wanneer je CO2 toevoegt “fluctueert de PH” ook.

Op zoek naar de juiste basis aquarium producten?

Wat is de relatie tussen de PH waarde en co2 (koolstofdioxide)?

CO2 (koolstofdioxide) kan toegevoegd worden aan een plantenaquarium en valt zeker aan te raden wanneer je weelderige plantengroei wilt. Maar hoe werkt dat precies tussen het toevoegen van CO2 en de PH waarde? CO2 reageert, wanneer het toegevoegd wordt aan water en een deel veranderd in koolzuur (H2CO3). Koolzuur verlaagt de PH waarde. Wanneer er dus veel bicarbonaten/carbonaten (hogere KH) aanwezig zijn in het water zal dit zuur zich eerst hier aan binden voordat het de PH waarde verlaagt. Je zal dus meer CO2 moeten toedienen wanneer de KH hoog is dan wanneer deze laag is. Het betekent ook dat wanneer er een lagere KH aanwezig is en er een zuur wordt toegediend dat de PH sneller zakt.

CO2 pH-schommelingen die voortkomen uit veranderingen in koolstofdioxide (CO2) concentraties komen vaak voor in veel natuurlijke wateren. ‘s Nachts bouwt CO2 zich op in natuurlijke wateren als gevolg van organische ontbinding. Dit zorgt ervoor dat de pH in een rivier/meer daalt. Zodra het zonlicht begint te schijnen, beginnen planten het aanwezige CO2 op te nemen. Schommelingen in de PH zijn daarom gebruikelijk in veel natuurlijke meren/rivieren. In het aquarium zakt de PH dus door toevoeging van CO2. S’nachts wordt de CO2 veelal uitgezet (omdat planten dit s’nachts niet opnemen). Wanneer je een continue meter op hangt zie je dan ook langzaam de PH stijgen in een aquarium omdat de PH tijdens verlichtingsuren lager is door toediening van de CO2. Het aanwezige CO2 in het water zal namelijk via de oppervlakte uit het water verdwijnen.

Op zoek naar de juiste basis aquarium producten?

De PH waarde meten in je aquarium

De PH waarde van een aquarium kan je op verschillende manieren meten, zo zijn er teststrips, druppeltesten, PH pennen en continue apparaten. PH pennen en continue apparaten, zijn, wanneer van goede kwaliteit en goed gecalibreerd, het meest secuur in metingen. Ik zelf gebruik een PH stick/meter graag om snel en veilig de waarde te meten in mijn aquarium. Een teststrip is het meest makkelijk in gebruik. Deze hoef je niet te calibreren en stop je enkele seconden in het water. Het aflezen van een teststip kan echter wel onduidelijk zijn vanwege onduidelijke kleurverschillen. Vaak kom je dan ook niet op een exacte waarde en is het een middel voor een grove indicatie. Een druppeltest is mogelijk wat nauwkeuriger dan een teststrip maar geeft ook een ruime indicatie weer (vaak waardes met een volle punt).

Hoe kan je de PH waarde (zuurtegraad) verhogen

De PH waarde verhogen in een beplant aquarium is eigenlijk niet nodig. Tenzij je bepaalde vissen houdt die een hoge PH vereisen. Vaak wordt dit dan opgehoogd door de KH op te voeren. Wat weer niet ideaal is voor veel aquariumplanten. Osmosewater is neutraal (PH 7) en leng je aan met een KH en GH buffer om, er voor te zorgen dat de PH waarde niet te snel en te hard daalt. Er zijn gevorderde hobbyisten die een KH van 0 houden en een lage PH waarde, dit vereist echter wel kennis en raadt ik niet aan, aan de beginner. Leidingwater in Nederland heeft een PH tussen de 7 en 8,5 (wettelijke normen) er zit in het leidingwater vaak al bicarbonaten en carbonaten.

Op zoek naar de juiste basis aquarium producten?

hoe kan je de PH waarde (zuurtegraad) verlagen

Door het toevoegen van een pH verlagende vloeistof (producten bevatten vaak zwavelzuur of citroenzuur) kan de PH waarde stapsgewijs verlaagd worden. Het zuur gaat een reactie aan met de carbonaten en lossen deze op. Tegelijkertijd wordt echter ook de carbonaathardheid verlaagd. Oftewel je water wordt ook zachter gemaakt.
Aquariumplanten hobbyisten gebruiken CO2 toevoer omdat het een voedingsbron voor aquariumplanten is. Zoals eerder al verteld verlaagd CO2 de pH waarde ook. CO2 gaat nauwelijks een reactie aan met de carbonaten en zal deze ook nauwelijks (niet meetbaar) verlagen. CO2 heeft een tijdelijk effect op de PH, wanneer je stopt met toevoegen zal de PH ook weer omhoog gaan.
Een derde optie zou kunnen zijn, filteren over turf. Een groot nadeel hiervan is dat het water bruin kleurt en dat deze verkleuring van het water weer nadelen oplevert voor de fotosynthese van je planten. Het licht komt dan minder ver en sterk in het aquarium. Dit kan opgelost worden met een product als Seachem Purigen.
Osmosewater heeft een PH van 7 en bevat geen andere stoffen. Wanneer je bijvoorbeeld een PH hebt van 8,5 kan je deze laten zakken door Osmosewater toe te voegen (je verlaagd hier ook de KH mee omdat je voor een deel stoffen arm water toevoegt).

Conclusie PH Aquarium

De PH waarde vertelt je hoe zuur je water is
Aquariumplanten preferen wat zuurder water
De PH staat in een relatie met KH (hardheid van je water) en CO2 (koolstofdioxide)
De PH verhogen gebeurt vrijwel nooit in een beplant aquarium
De PH verlagen kan met een zuur (waardoor ook de KH zal zakken) of filteren over turf (water verkleurd wel bruin)

De PH verhogen of verlagen is bij beplante aquaria niet vaak nodig. Wanneer de hardheid en co2 toevoer op orde zijn zal je merken dat de PH zichzelf regelt. Het is echter goed om te weten dat aquariumplanten wat zuurder water prefereren.

Nog hulp nodig?

Wij besteden veel aandacht aan onze blogs en proberen je zoveel mogelijk heldere informatie te verschaffen! Mocht jij nog vragen hebben, word dan zeker lid van onze facebookcommunity!

Zoals altijd, Succes!